Coeliakie
Wat is coeliakie?
Auto-immuunziekte
Bij een auto-immuunziekte maakt je lichaam antistoffen aan tegen eigen weefsels. Bij iemand met coeliakie ontstaan door het eten van gluten ontstekingsreacties in het darmslijmvlies van de dunne darm.
Dunne Darm
Een gezonde dunne darm heeft aan de binnenkant darmplooien met daarop darmvlokken. Door de plooien en de vlokken is er een groot oppervlak voor voedselopname. En dus ook voor opname van belangrijke stoffen in voeding. Bij iemand met coeliakie ontstaan door het eten van gluten ontstekingsreacties in het darmslijmvlies. De darmvlokken gaan daardoor kapot. Bij langdurige schade aan het darmslijmvlies worden belangrijke voedingsstoffen niet meer goed opgenomen.
Symptomen
Iemand die ziek is door het eten van gluten kan last hebben van diarree, maar ook van verstopping. Van gewichtsverlies, maar ook van overgewicht. De symptomen verschillen per persoon en zijn niet altijd direct te koppelen aan het maag-darmkanaal. Denk bijvoorbeeld aan depressie, bloedarmoede en botontkalking. Soms worden ziekteverschijnselen verward met het Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS) of een tarweallergie of zelfs met stress of ouderdom.
De eerste verschijnselen van coeliakie kunnen bij baby’s al optreden kort nadat ze voor het eerst glutenbevattende voeding hebben gekregen. Meestal is dat vanaf de zesde maand, als ze hun eerste broodkorst of pap op basis van tarwebloem krijgen. Maar de klachten kunnen op elke leeftijd beginnen, ook op schoolleeftijd. Bij volwassenen kunnen de verschijnselen uit het niets optreden. Vaak blijkt dan dat er al jaren vage klachten waren.
Prevalentie: Hoeveel mensen hebben coeliakie?
In Nederland heeft 1 op de 100 mensen coeliakie. Gemiddeld is de kans hierop dus 1%. De meeste mensen weten echter niet dat ze coeliakie hebben, de ziekte hoort tot de meest ondergediagnostiseerde ziekten. Geschat wordt dat ongeveer 170.000 Nederlanders de ziekte hebben, slechts rond de 20% van de mensen weet dat. Er lopen dus 136.000 mensen rond met coeliakie zonder het te weten. Doe de zelftest.
Huisarts
Denk je dat je misschien coeliakie hebt? Of jouw kind? Ga dan naar de huisarts. Begin niet zelf met een glutenvrij dieet voordat een arts heeft vastgesteld of er sprake is van coeliakie. Zie ook Diagnose.
Beter worden
Hoe eerder coeliakie wordt herkend, hoe beter de dunne darm kan herstellen. Daar is wel een strikt glutenvrij dieet voor nodig. Elk spoortje van gluten beschadigt de darm opnieuw. Coeliakie heb je levenslang. Sommige mensen hebben al zo lang een beschadigde darm, dat deze niet meer kan herstellen. Dit heet ‘refractaire coeliakie’. Een glutenvrij dieet werkt dan niet meer en er is een verhoogd risico op kanker.
Coeliakie en andere ziekten
Coeliakie komt nogal eens voor in relatie met andere auto-immuunziekten zoals suikerziekte type 1 en schildklierafwijkingen. Ook lactose-intolerantie komt geregeld voor bij mensen met coeliakie. Dat geldt ook voor botontkalking. Coeliakie is tevens een veel voorkomende aandoening bij mensen met het syndroom van Down, het syndroom van Turner en het syndroom van Williams. Meer weten over gerelateerde aandoeningen? Lees verder.
Coeliakie en erfelijkheid
Heb je familieleden met klachten die op coeliakie kunnen wijzen of heb je zelf klachten en een familielid met coeliakie, dan is het verstandig onderzoek te doen. Lees meer.